مفهوم مسئولیت در ارتباط تنگاتنگ با مفهوم تعهد است. “در اصطلاح حقوقی تعهد به معنی عام عبارت از این است که شخص به موجب قرارداد یا قانون، انجام امر یا خودداری از انجام امری را عهده دار شود.” (صفائی، ۱۳۹۴)
تعهد نتیجه قهری زندگی اجتماعی و زاینده روابطی است که بر اثر قرارداد یا قانون بین افراد برقرار می‌گردد. مثلاً در یک رابطه حقوقی مانند خرید و فروش، تعهد فروشنده به تحویل کالا یا انجام خدمات ناشی از قرارداد است؛ اما گاهی این تعهد را قانون به فرد تحمیل می‌کند. مانند جبران زیانی که بر اثر بی‌احتیاطی و یا عمد بر اشخاص وارد می‌شود. در منابع حقوقی و اصطلاحات رایج در قانون ایران از تعهد قانونی و به تعبیر دیگر تعهد خارج از قرارداد به “الزامات” نیز یاد شده است.
تعهدات طبق تقسیم بندی ژان دوموگ به دو دسته “تعهد به وسیله” و “تعهد به نتیجه” تقسیم می‌شوند.
در تعهد به نتیجه، متعهد،حصول نتیجه معینی را بر عهده می‌گیرد. نمونه این گونه تعهدات را می‌توان در قراردادهای حمل و نقل و یا پیمانکاری ساخت ابنیه مشاهده کرد. در این نوع ازتعهد چنان چه نتیجه مقرر شده حاصل نشود، تقصیر متعهد محرز خواهد بود، مگر این که ایفای تعهد بر اثر قوه قاهره یا فورس ماژور باشد.
در تعهد به وسیله، متعهد، فراهم نمودن اسباب و وسایل مناسب جهت حصول نتیجه مطلوب را بر عهده گرفته است؛ ولی تضمین درباره رسیدن به نتیجه نداده است. تعهد پزشک در قبال بیمار از نوع تعهد به وسیله است زیرا پزشک تعهد می‌کند وسایل و دانش و مهارت مناسب جهت بهبودی بیمار را به کار گیرد. اما ضمانتی در خصوص بهبودی بیمار نمی‌دهد. در تعهد به وسیله، بار اثبات تقصیر بر عهده متضرر است؛ زیرا براساس اصل حسن نیت باید چنین پنداشت که متعهد بر تعهد خود پایبند بوده است. (قربان پور، ۱۳۹۱)
مسئولیت اسم مصدر است از مصدر سؤال و سؤال به معنای پرسیدن، درخواست کردن و بازخواست کردن آمده است که از این معانی، “بازخواست کردن” یا “ملزم به پاسخ گو بودن، در برابر رفتار و کردار نسبت به دیگران” مفهومی است که در مباحث بیمه‌های مسئولیت کاربرد دارد. با توضیحات فوق می‌توان گفت مسئولیت عبارت است از الزام پرداخت خسارت یک شخص به دیگری به واسطه نقض تعهد قانونی یا قراردادی که در مقابل او به عهده داشته است.
منبع : کتاب بیمه های مسئولیت و طرح های خاص
ناشر پژوهشکده بیمه مرکزی
مولف علیرضا عسگرزاده
دیدگاه
دیدگاهی وارد نشده است.