شناخت انواع مسئولیت

مسئولیت به مقتضای شیوه پاسخ گویی و مقام مؤاخذه کننده به “مسئولیت اخلاقی، مدنی، کیفری و قراردادی “تقسیم می‌شود”

در برخی منابع حقوقی، از مسئولیت قانونی نیز سخن به میان آمده. در واقع خاستگاه و ریشه مسئولیت مدنی و کیفری نقض قانون است که به مسئولیت قانونی تعبیر می‌شود. از این رو در ادامه، اشاره‌ای کوتاه به آن خواهیم داشت و با مبنا قرار دادن مسئولیت مدنی به عنوان یکی از ارکان تولید بیمه‌نامه به مقایسه انواع مسئولیت خواهیم پرداخت.

مسئوليت اخلاقی

مسئولیت اخلاقی در صورتی ایجاد می‌شود  که انسان مرتکب گناهی شود و مسئول اخلاقی کسی است که در برابر خدا و وجدان خویش احساس مسئولیت کند. بنابراین به محض این که گناهی وجود داشته باشد مسئولیت اخلاقی تحقق پیدا می‌کند، خواه این عمل موجب زیان فرد دیگری شده باشد یا نشده باشد.

در این مورد از آن جا که معیاری برای مسئول شناخته شدن فرد وجود ندارد قابل بیمه شدن نیست.

مسئوليت قانوني

مسئولیت قانونی به موجب قوانین و مقررات جامعه ایجاد می‌شود. تحقق مسئولیت قانونی مشروط بر ایجاد خسارت و زیان برای فرد یا جامعه است. بسته به این که زیان به جامعه یا به فرد وارد شده باشد، مسئولیت قانونی خود به دو گروه مسئولیت کیفری و مسئولیت مدنی تقسیم بندی می‌شود. البته باید توجه داشت که قواعد حقوقی و اصول اخلاقی از هم دیگر جدا نیستند بلکه قانون‌گذار سعی دارد در زمینه مسئولیت قانونی مترجم اصول اخلاقی بوده و  این اصول و قواعد را در قانون لحاظ نماید.

مسئوليت كيفري

مسئولیت کیفری وقتی به وجود می‌آید که فرد یا افرادی بر اثر رفتار و کردار خود نظم اجتماع را مختل و جامعه را متضرر کنند. بدیهی است جامعه برای دفاع از خود شخص مخالف با نظم عمومی و منافع جامعه را محکوم و عامل زیان را مجازات می‌کند. مانند حمل اسلحه قاچاق.

از آن جا که اقدام خلاف قانون جامعه را متأثر می‌کند از مسئولیت کیفری به “زیان عمومی” نیز تعبیر می‌شود  و به این دلیل که مسئولیت کیفری جرم بوده و مستلزم مجازات است، قابل بیمه شدن نیست.

منبع : کتاب بیمه های مسئولیت و طرح های خاص
ناشر پژوهشکده بیمه مرکزی
مولف علیرضا عسگرزاده