تعریف کارفرما
ماده ۳ قانون کار،کارفرما را این چنین تعریف می‌کند:
“کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل حق السعی، کار می‌کند. مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده‌دار اداره کارگاه‌ها هستند، نماینده کارفرما محسوب می‌شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می‌گیرند. در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد، در مقابل کارفرما ضامن است.”
آئین نامه ۸۰ شورای عالی بیمه به تعریف کارفرما اقدام نکرده و به نظر می‌رسد با فرض یکی بودن کارفرما با بیمه گذار، صرفاً بیمه‌گذار را تعریف نمودهاست.
تعریف کارگاه
ماده ۴ قانون کار نیز به تعریف کارگاه پرداخته :
” کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آن جا کار می‌کند. از قبیل مؤسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، ترابری، مسافربری، خدماتی، تجاری، تولیدی، اماکن عمومی و امثال آن‌ها. کلیه تأسیساتی که به “اقتضای کار” متعلق به کارگاه‌اند، از قبیل نمازخانه، ناهارخوری، تعاونی‌ها، شیرخوارگاه، مهد کودک، درمانگاه، حمام، آموزشگاه حرفه‌ای، قرائت خانه، کلاس‌های سواد آموزی و سایر مراکز آموزشی و اماکن مربوط به شورا و انجمن اسلامی و بسیج کارگران، ورزشگاه و وسایل ایاب و ذهاب و نظایر آن‌ها جزء کارگاه محسوب می‌شوند.”
در تعریف رایج صنعت بیمه، محدوده مکانی موضوع بیمه” محدوده‌ای است که کارکنان حسب درخواست کارفرما یا نماینده او در آن جا کار می‌کنند و از طریق درج نشانی یا تعیین حدود آن در شرایط خصوصی بیمه‌نامه مشخص می‌گردد.” همچنین کلیه حوادثی که در جریان امور روزمره و جاری در محل استراحت و غذاخوری و نظافت و امثال آن در محدوده مکانی موضوع بیمه برای کارکنان اتفاق می‌افتد، حادثه موضوع بیمه تلقی می‌گردد”.
در رابطه با ماده ۴ قانون کار توضیحات زیر ضروری است:
الف ) در تعریف فوق، اماکن وابسته به کارگاه نیز جزئی از کارگاه به حساب آمده‌اند. این تعریف آن چنان وسیع است که پذیرش تعهد آن برای شرکت‌های بیمه غیر ممکن به نظر می‌رسد زیرا برای ایفای تعهد، اثبات این که کارگر در محل کار و حین انجام وظیفه دچار حادثه شده اهمیت فراوان دارد. اما چنان چه کارگری در خیابان و در وسیله ایاب و ذهاب آسیب ببیند، اثبات این که او قصد عزیمت به کارگاه داشته یا برای تفریح بیرون آمده تقریباً غیرممکن است مگر آن که آن وسیله سرویس طرف قرارداد بیمه‌گذار باشد. به هر روی به دلیل دشواری رسیدگی به خسارت در جغرافیایی وسیع، شرکت‌های بیمه صرفاً با دریافت حق بیمه اضافی اقدام به پوشش کرده و تعهدات خود را محدود به محل یا محل‌هایی مشخص می‌کنند. به طور مثال محل کار و اماکنی چون غذاخوری و نمازخانه که در محدوده فضای متعارف کارگاه هستند و عرفاً نمی توانند از کارگاه فاصله زیادی داشته باشند و در صورتی که این اماکن از محل کار فاصله داشته باشند ذکر نشانی آن‌ها ضروری است.
ب ) ماده ۴ تصریح می‌کند این اماکن”به اقتضای شغل و فعالیّت”جزئی از محل کارگاه می‌باشند. بیمه گذارانی از قبیل شرکت‌های تولید خودرو و فولاد، در شهرک‌های صنعتی اختصاصی بزرگ به صورت سه شیفت فعالیت می‌کنند و شامل امکانات رفاهی از جمله ورزشگاه، سرویس ایاب و ذهاب و مهد کودک می‌باشند. از این روامکان پوشش این اماکن طبق توافق امکان‌پذیر است. اما چنان‌چه منظور قانون‌گذار وسایل نقلیه عمومی، مهد، ورزشگاه و درمانگاه‌های عمومی سطح شهر باشد، پوشش کارکنان در این وسعت غیر ممکن یا بسیار دشوار و تابع توافقات خاص است و معمولاً شرکت‌های بیمه چنین تعهداتی را نمی‌پذیرند. این مسئله نقض قانون نیست بلکه پذیرش تعهد به قدر توانایی است.
قانون کار به عنوان یکی از مبانی تعیین کننده مسئولیت کارفرما در ماده ۶۰، حوادث ناشی از کار را کلیه حوادثی دانسته که حین انجام وظیفه و یا به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می‌افتد. همچنین مفهوم “حین انجام وظیفه” را بسیار گسترده دانسته و آن را این گونه شرح می‌دهد: “مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کارباشد و یا به دستور کارفرما در خارج از کارگاه عهده‌دار انجام ماموریتی باشد.” این ماده همچنین اوقات مراجعه به درمانگاه، بیمارستان و معالجات، مسیر رفت و برگشت از منزل به محل کار در ساعات معمول را نیز جزء اوقات انجام وظیفه دانسته و تصریح می‌کند حوادثی که برای بیمه شده حین نجات و مساعدت سایر بیمه شدگان پیش می‌آید نیز جزء حوادث کارگاهی می‌باشند؛ اما به دلیل عدم توانایی اداره این جغرافیای وسیع برای بیمه گران، بیمه‌نامه‌های موجود، محل مورد بیمه را محدود به مواردی مشخص می‌کند.
پ ) واژه ” کارگاه ” در صنعت بیمه یک مفهوم عام بوده و منظور از آن “محل کار و فعالیت” است. بنا بر عرف، محل کار می‌تواند متغیر و یا یک محدوده جغرافیایی معین باشد و لزوماً مکانی محصور و ثابت با نشانی پستی دقیق نیست. به طور مثال عملیات نصب دکل‌های مخابراتی و دکل‌های برق فشار قوی در طول مسیری چند صد کیلومتری اجرا شده و در جهات مختلف پراکنده‌اند، بنابراین، مفهوم کارگاه فراتر از مکان بوده و وابسته به کار و فعالیت است. اصول کار در این موارد این است که بیمه‌نامه با نام صادر شود (نام و مشخصات کارکنان به شرکت بیمه اعلام شود) و یا حدود و ثغور محل فعالیت به گونه‌ای از جمله ارائه نقشه هوایی مشخص شود؛ در غیر این صورت بیمه‌گذار موظف است به وسیله نشانه‌های مختلف محدوده کارگاه را مشخص و در صورت تغییر محل کار نشانی جدید را پیش از جابه جایی به اطلاع شرکت بیمه برساند.
منبع : کتاب بیمه های مسئولیت و طرح های خاص
ناشر پژوهشکده بیمه مرکزی
مولف علیرضا عسگرزاده
دیدگاه
دیدگاهی وارد نشده است.