با تکیه بر این نظریه مبنای مسئولیت شخص به جبران ضرر وارده به دیگری، استناد عرفی عمل زیان بار به او است؛ زیرا اصل پاسخ گو بودن اشخاص در قبال عملکرد خود، یک اصل مسلم عقلایی و عرفی است که قابل انکار یا مناقشه نیست. با توجه به این اصل هر شخص نسبت به اعمالی مسئول است که عرفاً به او استناد داده می‌شود؛ زیرا موضوعات علم حقوق عرفی است و تمام موضوعات آن از عرف گرفته می‌شود. این نظریه را می‌توان ازصحیحه وارده از امام صادق علیه السلام استنباط کرد که می‌فرماید: “هر کس به مسلمین ضرری وارد نماید مسئول و ضامن جبران آن است.”
در این عبارت جبران زیان مقید به تقصیر عامل زیان نشده و به صورت مطلق به کار رفته است. بدین معنی که هرگاه فعل زیان باری عرفاً به شخصی نسبت داده شده باشد، مسئول جبران ضرر است و اثبات تقصیر او ضرورتی ندارد. افزون بر این در ادبیات فقهی نیز در موارد زیادی استناد عرفی به عنوان مبنای مسئولیت مطرح شده است.
به عنوان مثال در موردی که کسی با دیگری تصادف نماید و مصدوم کشته شود تصادف کننده باید از مال خود دیه را پرداخت نماید؛ زیرا تلف شدن مصدوم عرفاًبه او استناد دارد واگر هر دو با هم برخورد کنند هر یک باید نصف دیه طرف دیگر را بدهد چون فعل به هر دوی آنان مستند است. همچنین در صورتی که طوفان فردی را روی شخص دیگر پرتاب کند و آن شخص فوت کند، فرد پرتاب شده ضامن نیست؛ زیرا مرگ طرف دیگر به او استناد ندارد بلکه به امر خارجی (طوفان) منتسب است.
منبع : کتاب بیمه های مسئولیت و طرح های خاص
ناشر پژوهشکده بیمه مرکزی
مولف علیرضا عسگرزاده
دیدگاه
دیدگاهی وارد نشده است.